شاخص بورس چیست
شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد.
ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد.
شاخص های بورس معیارهای مهمی هستند که با تحلیل کردن و بررسی آنها،می توان از وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه های مختلف مطلع شد. اما در بین این شاخص ها چند شاخص نسبت به بقیه از اهمیت بیشتری نزد فعالین بورس برخوردار هستند.
شاخص کل بورس چیست؟
این شاخص همان شاخصی است که همیشه از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می شود.
شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است،
به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است.
برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.
پس این شاخص هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای را که شرکت ها به شما پرداخت می کنند، محاسبه می کند.
نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص.
مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.
انواع شاخص بورس چیست؟
در بورس اوراق بهادار تهران شاخص های مختلفی وجود دارد که سهامداران از آن ها برای سرمایه گذاری و خرید و فروش سهام استفاده میکنند. این شاخص ها عبارتند از:
شاخص کل قیمت:
شاخص کل قیمت، که مخفف کلمه TEHRAN PRICE INDEX می باشد. یکی از اصلی ترین شاخصهای بورس اوراق بهادار تهران است که روش محاسبه آن بر اساس فرمول زیر (فرمول لاسپیرز) انجام می گیرد.
{(ارزش جاری بازار*تعداد سهام منتشره)تقسیم بر(ارزش پایه سهام*تعداد سهام در سال پایه)}* عدد ۱۰۰ که در این محاسبه سال پایه سال ۱۳۶۹ می باشد.
این شاخص گویای آن است که ارزش کل بازار، نسبت به سال پایه، یا همان سال ۱۳۶۹ ، چند برابر شده . فرضا شاخص ۱۲۷۰۰ نشان می دهد ، که ارزش بازار نسبت به سال ۱۳۶۹ که سال پایه می باشد ، ۱۲۷ برابر گردیده است.
شاخص کل قیمت، در بورس تهران برای سه گروه محاسبه می شود که عبارتند از:
۱ – شاخص قیمت کل بازار :
که در محاسبه آن قیمت سهام تمام شرکتهای معامله شده تاثیر داده میشود.
۲ – شاخص قیمت تالار اصلی :
که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلو اصلی تاثیر داده میشود.
۳ – شاخص قیمت تالار فرعی :
که در محاسبه آن فقط قیمت سهام شرکتهای معامله شده در تابلوی فرعی تاثیر داده میشود.
شاخص هم وزن:
شاخص هم وزن یکی از انواع شاخص بورس است که در این شاخص کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس چه کوچک چه بزرگ بطور برابر در محاسبه شاخص بورس کل سهیم هستند.
تفاوت این شاخص با شاخص کل در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.
به طور مثال وقتی شاخص هم وزن منفی است یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار کاهش یافته است و زمانی که شاخص هم وزن مثبت باشد یعنی بازدهی بیش از نصف شرکت های بازار رشد کرده است.
در شاخص کل ممکن است اکثر شرکت ها بازدهی منفی داشته باشند اما تنها مثبت بودن چند شرکت بزرگ باعث مثبت شدن شاخص کل بشود اما در شاخص هم وزن شاخص بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکت ها نشان داده می شود نه بر اساس سرمایه بیشتر.
شاخص بازده نقدی:
این شاخص در یک تعریف کلی نشان دهنده روند تقسیم سود در شرکتهاست. شاخص بازده نقدی در بیشتر روزهای سال تغییرات اندکی دارد.
نوسان این شاخص در مردادماه و دی ماه هر سال محسوستر است زیرا در این دوره شرکتها با برگزاری مجامع عمومی میزان سود نقدی قابل تقسیم را اعلام میکنند.
شاخص قیمت و بازده نقدی:
شاخص قیمت و بازده نقدی را میتوان یکی از دقیقترین شاخصهای محاسبه در بورس تهران به حساب آورد زیرا هر دو مولفه تقسیم سود در شرکتها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکتها در آن مدنظر قرار گرفته است.
شاخص صنعت و شاخص مالی:
بهصورت کلی همه شرکتهای بورسی به دو بخش صنعتی و مالی تقسیم بندی می شوند. در بخش صنعتی شرکتهای تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند شاخص صنعت نشاندهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش صنعت است
در بخش مالی نیز بانکها، شرکتهای سرمایهگذاری، بیمه و… حضور دارند که شاخص مالی نشان دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهای فعال در بخش مالی است.
نکته قابل توجه این است که میتوان برای هریک از بخشهای صنعت و مالی، شاخص های جداگانهای در نظر گرفت؛ بهعنوان نمونه شاخص صنعت پتروشیمی متوسط تغییرات قیمت شرکتهای فعال در صنعت پتروشیمی را نشان میدهد.
شاخص سهام آزاد شناور:
به درصدی از سهام شرکت سهام شناور آزاد گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم شدند؛ قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است همچنین سهام شرکتهای بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری میشود.
به بیان دیگر به میزان سهامی که معمولاً در شرکتهای بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش میشود، سهام شناور آزاد گفته میشود.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود تنها با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود.
شاخص سهام شناور آزاد نمایانگر بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار می باشد و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد گذاشت.
شاخص بازار اول و بازار دوم:
مؤلفه های دسته بندی شرکت های بورسی در بورس اوراق بهادار تهران شامل مواردی چون، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، میزان سرمایه، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش و … انجام می گیرد.
بر اساس این تقسیمبندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکتهای بورسی در بازار دوم دستهبندی میشود.
شرکتهایی که در بازار اول حضور دارند به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم بندی میشوند. برای هر یک از این دستهبندیها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکتهایی را نشان میدهد که در این گروهها حضور دارند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
در ابتدا باید عنوان کنم که معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکتها و ارزش روز بازار سهم آنها تعیین میشود که شاخص بورس ۳۰ شرکت بزرگ میانگین تغییرات قیمت سهام این ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان میدهد.
توجه داشته باشید که ارزش روز بازار سهام از حاصلضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست میآید.
اگرچه این شرکتهای بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکتهای بورسی را تشکیل میدهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص دادهاند و تغییرات قیمت آنها قطعا تاثیر زیادی بر شاخص کل و شاخص بورس داشته باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر
تقریبا هر سه ماه یکبار، ۵۰ شرکت برتر از نظر بیشترین معاملات بازار در این مدت و قابلیت نقد شوندگی بالا در بورس اوراق بهادار معرفی میشوند. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان میدهد که نشان میدهد طی این مدت سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.
هریک از شاخصها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم میشود و معنا و مفهومی را در بر دارند که براساس متغییرهای مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ بهعنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکتهای بورس را در برمیگیرد، شاخص صنعت شرکتهای تولیدی و شاخص مالی شرکتهای گروه خدمات مالی و سرمایهگذاری را شامل میشود.
۱ دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
امتیاز بینندگان:۵ ستاره