توضیح تسویه معاملات و نحوه انجام آن
توضیح تسویه معاملات و نحوه انجام آن
آموزش بورس عامل موفق شدن در هر زمینه ای است که نیازمند آشنایی با یک سری اصول و اصلاحاتی است. که بازار بورس نیز از این قافله جدا نیست .
وقتی شما فعالیت خودتان را در بورس آغاز می کنید هرروز با واژه ها و مفاهیم تازه ای روبه رو می شوید شاید این مفاهیم و واژگان در ظاهر سخت و پیچیده باشند٬ اما زمانی که شما با آن ها آشنا شوید و مفهوم آن ها را درک کنید حتی ساده تر از آن چیزی که به نظر می رسند هستند.
در این مقاله قصد داریم تا شما را با تسویه معاملات آشنا کنیم.
تسویه معاملات چیست؟
خرید و فروش سهام در بازار بورس از طریق کارگزاری ها انجام می شود. در نتیجه هر فردی برای انجام معاملات خود باید حساب مخصوصی را در کارگزاری داشته باشد. همچنین هر معامله دارای دو طرف مستقیم و غیرمستقیم است.
طرف مستقیم معامله در واقع همان فروشنده و خریدار سهام هستند که در نماد خاص می باشند که در ساعات معاملاتی بازار بورس به خرید و فروش اقدام می کنند.
طرف غیرمستقیم معاملات هم کارگزاری ها هستند که واسطه معامله بین خریداران و فروشندگان می شوند بعد از اینکه معامله انجام گرفت وجه خرید و فروش سهام مورد معامله توسط کارگزاری جابه جا می شود که به این کار تسویه معاملات گفته می شود.
در واقع می توان به طور خلاصه گفت تسویه معاملاتی یعنی خرید و فروش اوراق بهادار و جابه جایی پول بین خریدار و فروشنده که در یک سیستم معاملاتی صورت می پذیرد. تعداد کارگزاری های موجود و معاملات موجود در بازار بسیار زیاد است.
در این صورت باید یک نهاد مرکزی وجود داشته باشد تا واسطه شود بین کارگزاری که تسویه معاملات به راحتی انجام شود. این نهاد که به عنوان واسطه است شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجه نام دارد.
در واقع این نهاد که به عنوان واسطه می باشد امین هر دو طرف معامله است و عهده دار اتاق پایاپای می باشد.
می توان گفت بعد از این که معامله صورت گرفت و وجه مورد نظر به واسطه کارگزاری وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجه شد بعد از آن وارد حساب فروشنده می شود و فروشنده می تواند حداقل بعد از یک روز کاری بعد از انجام معامله که از کارگزاری درخواست کرده و بعد از حداقل دو روز کاری وجه حاصل از فروش سهامش را برداشت کند.
دلیل این که برداشت وجه توسط فروشنده به دو روز زمان نیاز دارد این است که روند تسویه معاملات دو روز کاری به طول می انجامد.
تضمین در تسویه معاملات و ارائه وثیقه
در این بخش یکی از کلیدی ترین فرآیند کنترل تضمین و وثیقه های ارائه شده می باشد. کنترل این اسناد و استاندارد محصولات و شرط لازم برای عرضه آن ها برعهده اتاق پایاپای است.
آموزش بورس به شما می آموزد که طی کردن این فرایند برای عرضه کنندگان بسیار حساس است. عرضه کنندگان با تسویه تعهدات قبلی یا سپردن وجه نقد به اتاق پایاپای می توانند اطمینان و اعتماد آن ها را جلب کنند.
بعد از عرضه محصولات و معامله در تالار کالاها که به جریان افتاد قراردادهای جداگانه ای با جزای مشخص طبق قوانین و مقررات به اتاق پایاپای ارسال می شود.
فرآیند تسویه معاملات چگونه است؟
تسویه در اتاق پایاپای فقط به دو نحو نقدی و اعتباری انجام می شود و امکان پذیر است. در تسویه اعتباری فرد خریدار باید سند تسویه اعتباری را طبق فرمت شرکت تهیه کند و به همراه سایر مدارک و مستندات خود به اتاق پایاپای ارائه دهد.
در تسویه نقدی نیز فرد خریدار باید ظرف یک مهلت معین حداکثر تا ۳روز کاری وجه قرارداد را با احتساب کارمز به حساب تسویه واریز کند.
همچنین در قرارداد اعتباری باید به صورت کتبی فروشنده اعلام کند که وجه معامله را دریافت کرده است و تاییدیه آن باید به دو طرف معامله برسد و مهلت تحویل آن نیز سه روز کاری بعد از انجام معامله است.
آیا تاخیر در تسویه معاملات جریمه دارد؟
اگر قراردادها ظرف مدت تسویه یعنی سه روز کاری تسویه نشوند مشتری مجاز است تا ۷ روز تقویمی بعد از مهلت تسویه وجه مورد نظر را پرداخت کند. البته برای تاخیر در تسویه به ازآی هر روز تاخیر باید ۲۵ درصد از ارزش معامله را به عنوان جریمه پرداخت کند.
مبلغ جریمه واریزی به حساب فروشنده می رود و در صورتی که فروشنده از دریافت جریمه انصراف دهد اتاق پایاپای آن را تایید می کند و فرآیند تسویه نیز انجام می پذیرد.
فسخ کردن معامله در چه صورت امکان پذیر است؟
بعد از فراگیری آموزش بورس باید بدانید اگر فرد خریدار بعد از ۷ روز تقویمی وجه مورد نظر را پرداخت نکند معامله انجام شده فسخ خواهد شد و ۵درصد ارزش معامله را نیز باید به عنوان خسارت فسخ قرارداد به اضافه کارمزد طرفین قرارداد واریز کند.
همچنین این مبلغ به حساب عملیاتی واریز می شود. فقط پرداخت وجه توسط خریدار ملاک تسویه نیست بلکه اخذ تایید نهایی و انتقال وجه به واسطه کارگزار از طریق سیستم کارگزاری نیز ملاک تسویه محسوب می شوند.
تسویه معاملات در بورس کالا چگونه است؟
در بورس کالا در فرآیند تسویه معاملات این اتاق پایاپای است که نقش مهم را ایفا می کند. در قبل و بعد از انجام معاملات اهمیت اتاق پایاپای بر کسی پوشیده نیست. قبل از انجام معامله اتاق پایاپای موظف به کنترل فرآیندهای پیش عرضه می باشد.
اتاق پایاپای باید جهت عرضه کالا مستندات و تضمین های لازم را حداکثر تا ساعت ۳:۳۰ دقیقه روز کاری قبل از عرضه را دریافت کرده و مخالفت یا موافقت خود را نیز به بورس و کارگزار عرضه کننده اعلام کند.
حساب عملیاتی در تسویه معاملات چیست؟
در واقع حساب عملیاتی همان حساب بانکی می باشد که جهت تسویه و بر طبق ضوابط و به واسطه اتاق پایاپای مورد استفاده و بهره گیری قرار می گیرد.
اعضا اتاق پایاپای
کارگزار/ معامله گر و یا هر شخص حقوقی دیگری می باشد که تحت این عنوان و طبق دستورالعمل های پذیرش اعضا در اتاق پایاپای به عنوان یکی از اعضای این اتاق پذیرفته می شود.
گواهینامه انجام معامله
سندی می باشد که بعد از قطعی شدن معامله توسط بورس صادر می شود و در آخر به اتاق پایاپای ارسال می شود.
