اوراق بدهی چیست ؟

کلیه اوراق بدهی مشخصات مشترکی دارند که با آن ها فروخته و تعریف می شوند.

۱_تاریخ سر رسید

تاریخ سر رسید به تاریخ پایان دوره ای اوراق تعلق می گیرد. در این تاریخ  صاحب اوراق ارزش اسمی اوراق را دریافت می کند.

۲_ارزش اسمی

به اصل مبلغ وام  ارزش اسمی گفته می شود.  در تاریخ سر رسید اوراق این مبلغ به خریدار اوراق بازپرداخت می گردد.

۳_نرخ سود اسمی

به نرخ بهره ای گفته می شود که به طور دوره ای تا سر رسید اوراق پرداخت می گردد.

برای مثال اگر اوراق بدهی یک فرد  به ارزش اسمی ۱۰۰ هزار تومان و با نرخ سود اسمی۲۰ درصد با تعداد دو دوره در سال باشد.

به این معنی است که  آن فرد  هر ۶ ماه یک بار  به میزان ۱۰درصد و به مبلغ ۱۰ هزار تومان به عنوان نرخ سود اسمی اوراق تا سر رسید اوراق  دریافت خواهد نمود.

۴_ قیمت فروش

چنان چه یک شخص نخواهد تا زمان سر رسید اوراق منتظر بماند می تواند اوراق خود را در روزهای باز بازار سرمایه  و به قیمت روز بازار به فرد دیگری بفروشد. قیمت بازار با توجه به مسائل مختلفی تعیین می شود.

۵_ نرخ سود تا سر رسید ( YTM)

چنان چه  شخصی اوراق بدهی را در اولین روز انتشار خریداری کند نرخ سودش نرخ  سود اسمی می شود.

ولی اگر بعد از انتشار و به قیمت تعیین شده بازار  اقدام به خرید اوراق کنید و اوراق را تا سر رسید نگه داری کنید نرخ سودی شما  نرخ سود تا سررسید یا YTM نامیده می شود.

خرید و فروش با YTM :

اغلب اوراق بدهی  با YTM خرید و فروش می شوند.این به معنای آن است که در هر لحظه که اوراق به قیمتی خاص در بازار خرید و فروش می گردد.  سرمایه گذاران YTMنیز به صورت لحظه ای محاسبه کرده و جهت خرید و فروش اوراق بر این مبنا تصمیم می گیرند.

اوراق بدهی در ۲ بازار فرابورس و بازار اصلی  منتشر می گردند. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشخصه های اوراق می توانید به سایت های فرابورس مراجعه کنید.

نحوه خرید اوراق بدهی

خرید و مقایسه اوراق بدهی بر مبنای خاصی صورت می پذیرد که در  ادامه به این که چه اوراقی را بخریم بهتر است می پردازیم.

به طور کلی برخی از اوراق بدهی بدون پرداخت سود دوره ای هستند ولی برخی نیز دارای سودهای دوره ای با دوره های پرداخت مختلف و نرخ سود اسمی هستند.

حال این سوال برای یک سرمایه گذار پیش می آید که در چه اوراق بدهی سرمایه گذاری بهتر است؟ مقایسه  انواع اوراق بدهی با سود اسمی مختلف و دوره پرداخت سود متفاوت  دارای اهمیت است. برای مقایسه معیارهای خاصی باید مدنظر قرار گیرد.

مبنای خرید و فرش اوراق سهام

مبنای خرید و فروش اوراق سهام قیمت و شاخص های عملکرد مثلP/E است. اما مبنای خرید  و فروش اوراق بدهی سود معادل سالیانه (YTM) در زمان خرید است.

نحوه محاسبه نرخ سود موثر سالیانه نرخ سود معادل سالیانه اوراق بدهی با اصل تنزیل پول محاسبه می گردد.

محاسبه برای یک سرمایه گذار عادی به ویژه در سود اوراق بدهی با پرداخت میان دوره ای کمی پیچیده است.

برای آگاهی بیشتر می توانید به سایت فرابورس www.ifb.ir مراجعه نمایید.

اصل تنزیل ( discounting)

اصل تنزیل بر مبنای همان منطق ارزش زمانی پول استوار هست. برای مثال هزار تومان امروز بیشتر از هزار تومان فردا دارای ارزش است.

برای نمونه وقتی ما به بانک جهت سپرده گذاری مراجعه می نماییم، بانک سود سالانه را اعلام کرده و ما با توجه به میزان پول خود و سود بانکی سال بعد پول خواهیم داست.

برای مثال مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان پول با سود بانکی ۱۵ درصدی سال دیگر برابر ۱۱۵میلیون تومان خواهد شد.

در بازار بدهی قیمت اسمی اوراق بدهی  یعنی همان مبلغ که در زمان سر رسید اوراق دریافت می کنیم مشخص است.

قیمت فعلی اوراق را نیز تقاضای بازار و  عرضه  مشخص می کند.اما سود معادل سالیانه یاYTM مجهول است که با قرار گیری در فرمول محاسبه می گردد.

 در خرید اوراق بدهی باید توجه نمود که خرید اوراق با بیش ترین YTM لزوما به معنی بهترین سرمایه گذاری نیست، به همین خاطر علاوه بر سود معادل سود سالیانه باید معیارهای زیر را نیز  مدنظر قرار دهیم.

ریسک نکول ( ناشر و ضامن اوراق ریسک )

ریسک نکول اوراق به معنای آن است که منتشر کننده اوراق نتواند در زمان سررسید اصل پول و سود شما را بازگرداند.

به همین خاطر لازم است جهت ارزیابی ریسک نکول اوراق به ناشر و ضامن اوراق  نیز توجه کنیم.

چنان چه  دولت ناشر اوراق بدهی  باشد ضامن آن نیز دولت( خزانه و وزارت دارایی) خواهد بود. در این مورد ریسک نکول صفر است چون دولت ورشکسته نمی گردد. اوراق اسناد خزانه اسلامی و اوراق مشارکت دولتی نیز جزو   دسته هستند.

ضامن شرکتها

اما در صورتی که ناشر اوراق شرکت ها باشند، اوراق اجاره یا اوراق مشارکت شرکت های بزرگ و اوراق دیگر بدون ریسک به حساب نمی آیند. چون که   شرکت ها در زمان ورشکستی  قادر به پرداخت بدهی به صاحبان اوراق نیستند .

در همین راستا ضامن شرکت دارای اهمیت می شود   که باید توانایی پرداخت اصل پول و سود صاحبان اوراق را داشته باشد. پس در زمان خریداوراق بدهی منتشر شده توسط شرکت ها به ضامن آن نیز توجه کنید.

ریسک نقد شوندگی

ریسک نقدشوندگی به معنای آن است که  سرمایه گذار  به راحتی قادر به پیدا کردن خرید برای فروختن اوراق خود نباشد. این مشکل در صورتی پیش می آید که حجم معاملات یک سهم یا اوراق  کم باشد.

در صورت بالا بودن حجم معاملات  سرمایه گذار به آسانی می تواند  در بازار اوراق خریداری کرده و به بفروشد. نقد شوندگی از معیار های مهم جهت خرید و فروش به شمار می رود.  عدم نقدشوندگی یک نوع هزینه برای سرمایه گذار خواهد بود.

بطور خلاصه :

اوراق قرضه و بدهی چیست و چگونه معامله می شوند؟

اوراق قرضه و یا همان بدهی ، نوعی از اوراق با درآمد و سود ثابت در مدت زمان مشخص است که به عنوان یک روش برای تأمین نیاز های مالی، استفاده می شود. افراد از این طریق می توانند سرمایه ‌های کوچک و بزرگ خود را جمع ‌آوری کنند و اهدافی که در نظر دارند را به بهترین نحو ممکن عملی کنند.

در کل می توان گفت که اوراق بدهی از یک طرف تامین کننده بودجه لازم برای اجرای طرح های موردنظر شرکت ها است و از سوی دیگر روشی برای کم کردن ریسک سرمایه گذاری و ایمن کردن کار سرمایه‌ گذاران در بازار سرمایه می باشد.

انواع اوراق قرضه و بدهی

• اوراق بدهی و قرضه شرکتی
• اوراق بدهی و قرضه شهرداری
• اوراق بدهی و قرضه دولتی

انتشار دادن اوراق بدهی، برای تأمین نیاز مالی شرکت‌ ها، انتخاب مناسب ‌تری نسبت به فروش سهام شرکت است.

زیرا دارندگان این اوراق بر خلاف دیگر افراد سهام دار، صاحبان شرکت محسوب نمی‌ شوند و دیگر هیچ گونه حق دخالت در کار های شرکت را ندارند.

از این رو می توان گفت که دارندگان اوراق قرضه، جزء طلب کاران شرکت به حساب می‌ آیند.

توجه داشته باشید که اگر زمانی شما خرید اوراق بدهی را به عنوان راهی برای سرمایه ‌گذاری انتخاب کردید، در واقع انگار به شرکت صادر کننده اوراق، پولی را قرض می دهید و در مقابل شرکتی که پول را گرفته است تعهد می‌ دهد تا در طول مدت وام، به شما بهره ای را بپردازد.

مقدار و دوره پرداخت بهره و یا همان سود پول تان به شرایط اوراق منتشر شده بستگی دارد، یعنی هر چه قدر مدت این اوراق بلند تر باشد، بهره دریافتی بالاتر خواهد بود.

نا گفته نماند که پرداخت سود اوراق قرضه و بدهی، به صورت؛ سالانه، نیم ساله، سه ماهه و ماهانه است. با توجه به دیگر اوراق های سرمایه گذاری می توان گفت که سرمایه ‌گذاری در اوراق قرضه شرکت‌ های معتبر بورسی، ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌ گذاری در سهام شرکت های دیگر دارد و می تواند برای اکثر افراد گزینه مناسبی باشد.