بورس کالا و انواع قرارداد های آن

بورس کالا و انواع قرارداد های آن

بورس کالا، بازار تشکیل شده و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه کننده گان، کالای خود را در آن عرضه می کنند و کالای مربوطه پس از بررسی های کارشناسی و قیمت گذاری توسط کارشناسان این بورس، به خریداران عرضه می‌شود.

بازار سرمایه به چهار دسته بازار بورس، فرابورس، کالا و انرژی تقسیم بندی می‌شود. بورس کالای ایران مانند بورس، فرابورس و بورس انرژی، متشکل و سازمان‌ یافته است و در آن کالاهای معینی مورد معامله قرار می ‌گیرند.

برای این که شما بتوانید در این بازار فعالیت کنید، باید کدی را دریافت کنید، اما این کد با کد بورسی متفاوت است. این مرحله فقط برای یک بار انجام می گیرد و ضرورت دارد هر خریداری در بورس کالا، از طریق کارگزار خود اقدام به دریافت کد بورس کالا نماید.

در ادامه مطلب همراه ما باشید تا شما را با برخی از این قرارداد ها آشنا کنیم.

• قرارداد اختیار فروش

یکی از قرارداد های بورسی، قرارداد اختیار فروش می باشد. طبق این قرارداد خریدار اختیار، با پرداخت مبلغی این حق را پیدا می کند که مقدار معینی کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا به قیمت معین در تاریخ معین به  فروشنده اختیار، بفروشد.

پس از آن فروشنده اختیار، متعهد می شود در صورت درخواست خریدار اختیار، آن مقدار کالا یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا را به قیمتی که ذکر شده از وی خریداری کند.

• قرار داد سلف موازی استاندارد

این قرارداد، طوری است که بر اساس آن مقدار معینی از کالا بر اساس مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش می رسد. وجه ذکر شده باید نقدی در مهلت تسویه و طبق مشخصات قرارداد، پرداخت شود و کالا را در سررسید تحویل بدهند.

• قرار داد نقدی

خریدار کل مبلغ قرارداد را به همراه کارمزد کارگزار، به صورت نقدی پرداخت می کند و فروشنده نیز باید کالای مورد معامله را به خریدار تحویل بدهد.

در این نوع از قرارداد بورس کالا، خریدار جهت تسویه تا مدت محدودی پس از انجام معامله فرصت دارد وجه را پرداخت کند و فروشنده نیز باید پس از تسویه کالای مورد نظر را تحویل دهد. در کل به این قرارداد تحویل فوری هم می گویند، که وجه و کالای مورد مبادله ظرف سه روز کاری مبادله می شوند.

• قرار داد آتی

فروشنده مطابق این قرارداد، مقدار معینی از دارایی مشخصی را در مقابل مبلغی معین به دیگری صلح می کند. فروشنده دارایی مورد مصالحه را در سررسید مشخص تحویل می‌ دهد و خریدار نیز مبلغ مورد مصالحه را در سررسید باید بپردازد.

هر دو طرف در قالب شرط ضمن عقد وکالت می دهند که از وجه الضمه آن ها متناسب با نوسانات قیمت در بورس به طرف دیگر واریز کند.

هر یک از طرفین می توانند قبل از سررسید با انعقاد قرارداد صلح دیگری، شخص سومی را جایگزین خود در قرارداد صلح اولیه نمایند و پس از تسویه، از قرارداد خارج شوند. همچنین کلیه قرارداد ها در زمان سررسید مقرر تسویه خواهند شد.

• قرار داد سلف

در بیشتر معاملات سلف، خریدار مبلغ معامله را در زمان معامله دریافت می کند، اما فروشنده کالا را مطابق تعهدش در زمان معامله در آینده تحویل می دهد.

قیمت سلف اکثر مواقع پایین تر از قیمت نقد کالا است، اما می تواند در شرایط خاصی بالاتر از قیمت نقد هم محاسبه شود.

• قرار داد نسیه

یکی دیگر از قرار دادهای بورسی، قرار داد نسیه می باشد. در این روش پرداخت وجه به صورت نقد و نسیه در سررسید تعیین و توافق شده انجام می گیرد، اما تحویل کالا توسط فروشنده باید حداکثر تا سه روز کاری بعد از انجام معامله صورت بگیرد.

خریدار کالا را سریع تحویل می گیرد و بهای آن را در تاریخ سررسید به فروشنده پرداخت می کند.

• قرارداد معاوضه

قراردادهای معاوضه از پر کاربرد ترین و مهم ترین قراردادهای تجاری است. به صورت کلی، در قراردادهای معاوضه، دو جریان ثابت و شناور با یکدیگر مبادله می‌ شوند.

مبنای این گونه قرار داد ها می تواند نرخ بهره، ارز یا کالا باشد. قراردادهای معاوضه، اهمیت اقتصادی و مالی بسیار زیادی در صنعت نفت و گاز دارند. قراردادهای معاوضه نفتی جزو قراردادهای معاوضه کالا محسوب می‌شوند. این نوع قرارداد ها، اهمیت بسیار زیادی برای کشور ایران دارد.

بورس کالا و انواع قرارداد های آن چه اهداف مهمی دارد؟

• ایجاد کردن بازاری منسجم و قانون مند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا ها.
• سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی، انرژی و پتروشیمی.
• کشف کردن قیمت های بورس کالا به صورت رقابتی.
• حذف شدن واسطه گری در معاملات و خرید و فروش مستقیم بین فروشنده گان و خریدار ها.
• کاهش نوسانات دارای اختلال در بازار و امکان انتقال ریسک.
• امکان انجام دادن معاملات نقدی و آتی کالا با استفاده از ابزارهای مناسب.

چند مورد از مزایای مهم در بورس کالا و قرار دادهای آن

• ایجاد اطمینان در بین افراد

کالای مورد معامله در بورس، تحت نظارت است و پرداخت وجه نیز به صورت سازمان یافته انجام می‌شود. همچنین امکان ایجاد ریسک و یا کالای معیوب وجود ندارد.

• تعیین نرخ به صورت عادلانه

یکی دیگر از مزیت های این  بورس و انجام معامله در آن، کشف نرخ است. کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد و کشف قیمت عادلانه و شفاف می باشد.

• شفافیت کامل در همه امور آن

معاملاتی که به صورت صوری انجام می شوند در این بازار جایی ندارد و معاملات تحت نظارت مقام های ناظر یعنی دولت و سهام داران هستند.

• جبران کردن خسارت های وارده

خریدار یا فروشنده در صورت عدم انجام به تعهد خود، مسئول جبران خسارت هستند. جبران خسارت در تحویل کالا یا در تسویه کالا از محل تضمین کننده، عرضه کننده،  خریدار یا کارگزاران انجام می‌شود.

• تامین شدن نیاز های مالی

بانک ها بر اساس اسناد صادر شده توسط کارگزاری ها مبنی بر انجام معامله در بورس با سهولت بیشتری وام به خریدار اعطا می ‌کنند چون از صحت معامله اطمینان دارند.

• مشخص کننده وضعیت اقتصاد کشور

با توجه به تمام قیمت های مورد معامله می توانید روندهای اقتصادی را مشاهده کنید و بر اساس آن تصمیم های بهتری بگیرید.

سعی کنید در صورت اقدام به هر کاری با دقت عمل، سرعت و پشتکار به جلو حرکت کنید و تمام موارد ذکر شده در خصوص بورس کالای ایران و قرار دادهای آن را به خاطر داشته باشید، تا با داشتن آگاهی بیشتر در کارتان موفق تر شوید.