تحلیلی گذرا بر تحولات بازار سرمایه
استقبال گسترده مردم از سرمایه گذاری در بورس، پذیره نویسی صندوقهای سرمایه گذاری قابل معامله موسوم به (ای تی اف) و آزادسازی سهام عدالت به عنوان سه رویداد بزرگ در بازار سرمایه در سال جاری هستند.
در این میان بررسی مولفه های اثرگذار بر اقتصاد و بورس میتواند برای فعالان اقتصادی و سهامداران بسیار مفید باشد.
از این مولفه ها میتوان به روند جهانی قیمت کالاها، نرخ ارز و تورم، متغیرهای غیراقتصادی و البته متغیرهای اثرگذار بر فضای اقتصاد کلان اشاره کرد.
یک تحول بزرگ و تاریخی در استقبال مردم از بازار سرمایه صورت گرفته و ارزش کل این بازار را به بیش از پنج هزار هزار میلیارد تومان رسانده است تا نقش بورس در اقتصاد ایران پر رنگ شود.
بررسی محرکه های افزایش جذابیت و استقبال مردم به بورس:
طبق بررسی های به عمل آمده ۶۸ درصد از کارشناسان بر اثرگذاری بالای نرخ ارز و تورم انتظاری بر روند بورس ۹۹ تاکید دارند.
در این میان برخی نیز از اثرگذاری عوامل دیگری همچون شیوع ویروس کرونا، انتخابات آمریکا، عرضه شرکت های دولتی و تامین مالی شرکتها در بورس سخن میگویند.
ورود نقدینگی و عدم جذابیت بازارهای موازی:
این روزها روند ورود نقدینگی و عدم جذابیت بازارهای موازی است که اثر خود را بر معاملات سهام به جا میگذارد. در سالجاری نیز در وهله اول مسایٔل اقتصادی همچون جریان پولی و بعد از آن نرخ ارز و تورم بیشترین اثر را بر بازار سهام خواهند داشت.
روند ضعیف بازارهای موازی:
مانند بازار ارز، سکه، مسکن و پول یا همان سپردههای بانکی همواره تاثیر قابل توجهی بر بورس داشته و دارد. در سال گذشته بازار سهام برای سرمایه گذار یا حتی سفته باز به گزینه ورودی نقدینگی سرگردان تبدیل شد.
سمت و سوی بازار سهام در سال ۹۹ نیز به شدت به شرایط بازارهای رقیب وابسته است. آیا این بازارها در سال آتی جذاب میشوند؟
رشد نقدینگی و تورم و ارز:
ویروس کرونا نیز فعالیتهای خدماتی کشور را تحت تاثیر منفی قرار داده است، محرک اصلی رشد بازار سهام، رشد نقدینگی بیثبات، رشد تورم انتظاری و افزایش نرخ ارز است.
در حال حاضر گمانه زنی های غیرواقعی (رشد تا ۳۰ هزارتومان نرخ ارز) از نرخ ارز صورت میگیرد و بر مبنای این گمانه ها، قیمت سهام شرکتها رشد میکند.
شرایط حاضر بازار، مایه دغدغه خاطر بسیاری از کارشناسان و سیاست گذاران اقتصادی شده است.
اثر سود بانکی بر بازار سرمایه:
کاهش نرخ سود بانکی یک حمایت مهم و کلان از بازار سرمایه بود و نشاندهنده حمایت دولت از این بازار است.
هنگامی که نرخ سود سپرده در محدوده ۱۵ تا ۱۷/۵ درصد باشد نسبت قیمت به سود (P/E) برای بازار پول به محدوده ۷/۵ تا ۷/۶ میرسد.
حتی در روزهایی که نرخ سود بانکی بالاتر از ۵/۱۷ درصد قرار گرفت, این نسبت پایینتر نیز بود و به تبع آن نسبت P/E بازار سرمایه نیز کمتر شد.
اما با کاهش نرخ سود سپرده بانکی, نسبت P/E بازار سرمایه افزایش خواهد یافت.
در این صورت اگر پیش از این نسبت تعادلی P/E بازار سرمایه در محدوده ۵/۶ تا ۵/۷ بوده, با این تغییر در بازار پول این مقدار تعادلی میتواند با یک پله افزایش به محدوده ۵/۷ تا ۵/۸ افزایش یابد.
همچنین با در نظر گرفتن رکود در بازارهای موازی مانند بازار مسکن و نیز گسترش فرهنگ سرمایه گذاری در بورس, این نسبت میتواند حتی به مقادیر بیشتری نیز برسد.
نسبت P/E ttm برای بازار سرمایه اکنون در محدوده ۱۳ تا ۱۴ است که با تکمیل گزارشهای زمستان شرکتهای مختلف، میتواند کاهش یابد.
همچنین با توجه به انتظارات تورمی موجود و وضعیت کسری بودجه دولت, نسبت P/E آینده نگر بازار پایینتر نیز خواهد بود.
عمیقتر شدن بازار بدهی در کشور و تغییر نرخ سود سپرده به وسیله ابزارهایی مانند عملیات بازار باز در کنار وضع مالیات بر بازارهای سوداگرانه میتواند به رونق بازارهای مولد مانند بورس و در نهایت رونق بیشتر تولید کمک کند.
تامین مالی دولت:
دولت با فروش برخی از سهام شرکتها و همچنین دارایی های مازاد آنها در بورس میتواند از این محل برای تامین مالی و کسر بودجه استفاده کند.
پیش بینی صاحب نظران بازار سرمایه:
نقدینگی در سال ۹۹ مانند سال ۹۸ احتمالا رشد صعودی خود را ادامه خواهد داد و این نقدینگی طبیعتا دنبال مکانی برای ورود و کسب سود خواهد شد.
با توجه به اینکه بازار سرمایه میتواند مکانی برای جذب بخشی از این نقدینگیها باشد، میتوان انتظار داشت که یکی از عوامل رونق بازار سرمایه در سال ۹۹ همین افزایش حجم نقدینگی باشد.
علی آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم با بیان اینکه دولت برنامه های مدون و منسجمی برای استفاده از ظرفیتهای بازار سرمایه تدارک دیده است و هیچ نگرانی در این زمینه وجود ندارد، تاکید کرد: ترساندن مردم از حضور در این بازار اقدامی غیرکارشناسی و نادرست است.
در بیان کوتاه می توان عوامل و محرک هیای جذابیت بازار را به دو دسته کلی تقسیم کرد. یک مسیٔله حمایت مقامات سیاسی و اقتصادی کشور از بازار سرمایه و دوم نقش شاخص های کلان اقتصادی.
حمایت مقامات کشور از نقش بازار سرمایه و اهمیت آن در تامین مالی پروژه های کشور، اثر پر رنگ کسری بودجه کشور در سال ۹۹ و نیاز دولت به تامین مالی از طریق بورس و به دنبال آن انتشار سرمایه گذاری قابل معامله موسوم به (ای تی اف) که در صورتافزایش قیمت سهام موجود درآن نقش پر رنگتری در تامین منابع مالی دولت ایفا خواهد کرد.
از جمله شاخص های محرک اقتصادی برای بازار سرمایه را میتوان در افزایش شتابان رشد نقدینگی، افزایش تورم انتظاری بیش از ۴۰ درصد، افزایش نرخ ارز به بالای ۳۰ هزار تومان و عدم جذابیت بازارهای موازی اشاره کرد.
