نحوه تشخیص سهام ارزشمند در بورس
نحوه تشخیص سهام ارزشمند در بورس
برای اینکه تشخیص بدیم سهام ارزشمند بورس چه سهامی هستند باید به نکات مختلفی دقت کنیم که در این متن به آنها می پردازیم
یک سهام ارزشمند چه ویژگیهایی دارد؟
نسبت پایین قیمت به درآمد (P/E ratio):
هیچ مبحثی در مورد قیمت سهام، بدون در نظر گرفتن معیار معمول و رایج P/E که نشان دهنده ارزش نسبی سهام است، کامل نخواهد بود. هر شرکتی P/E مخصوص به خود را دارد.
هرچه مقدار این نسبت بیشتر باشد، نسبت قیمت سهام به نسبت سود آن نیز بالاتر می رود. در حالی که P/E پایین میتواند نشان دهنده فرصت خرید خوبی باشد، باید همواره به خاطر داشته باشیم که دلایلی برای پایین بودن مقدار این نسبت وجود دارد.
مثلا یک شرکت میتواند درآمد بالایی را گزارش دهد، اما سرمایه گذاران حرفه ای میدانند که شرکتها همه حقایق را نمیگویند. در نتیجه، قیمت سهام پایین میماند و مقدار نسبت P/E مناسب – پایین – به نظر می رسد. این داستان به ندرت اتفاق میافتد ولی برای کسب نتیجه، لازم است که به مقدار P/E اعتماد کنید.
عملکرد کند نسبی قیمت:
اگر قیمت سهم یک شرکت در مقایسه با دیگر شرکتهای همتراز و مشابه خود کمتر باشد، نشان دهنده عملکرد پایین شرکت است که میتواند به چند دلیل اتفاق بیفتد.
مثلا یکی از این دلایل میتواند توجه تحلیلگران سهم به یک فاکتور مالی خاص باشد. این موضوع که تنها یک خبر در «CNB» یا «ژورنال wall street» است٬ تأثیراتی را روی سرمایهگذاران ایجاد میکند که منجر به فروش مضاعف سهام و پایین آمدن قیمت میشود.
اتفاقی که میافتد این است که سرمایهگذاران قیمت را تا حدی پایین میآورند که به یک سهم بیارزش تبدیل میشود. شما میتوانید با استفاده از غربالگرها پیشینه قیمت یک سهم را در طول زمانهای مختلف و در مقایسه با دیگر سهامها و شاخصهای سهامی بررسی کنید.
نسبت رشد پایین ( Low PGE Ratio):
نسبت رشد PGE، در مقایسه با P/E یک کمپانی، نسبت دقیقتری در نظر گرفته میشود. هنگامیکه به تحلیل یک سهم میپردازید، نسبت P/E را انتخاب کرده و آن را بر نرخ رشد درآمد، تقسیم کنید.
اگر نسبت کمتر از یک بود، سرمایهگذاران ممکن است به عملکرد گذشته بیشتر از فرصتهای رشدی آینده توجه داشته باشند. در نظر داشته باشید که اینها پیشبینیهایی از رشد به شمار میروند.
سود تقسیمی بالا ( High dividend yield):
اگر نرخ پرداخت سود سهام شرکت بیش از رقبای خود باشد، این ممکن است نشان دهد که قیمت سهام – نسبت به وضعیت کم ارزش در رابطه با پرداخت سود سهام – کاهش یافته است.
اگر شرکت از نظر مالی دچار مشکل نباشد و میزان سود تقسیمی آینده امن باشد، فرصتهای سود سهام میتواند در کوتاه مدت بازده داشته باشند و همچنین امکان افزایش قیمت سهام در آینده را بالا ببرند. اگر از یک غربالگر سهم استفاده کنید، میتوانید با استفاده از سود تقسیمی، سهام ارزشمند و معرفی شده در صنعت را پیدا کنید.
نسبت پایین ارزش بازار به ارزش دفتری ( Low market to book ratio):
یک شرکت با ارزش بازار پایین – منظور، کل سرمایه بازار است – نسبت به ارزش دفتری – سهام کل سهامداران – وضعیت خوبی دارد. موضوع اصلی درک ارزش واقعی داراییهای ملموس – مثل زمین، ساختمانها، پول نقد – و داراییهای نامشهود – مثل داراییهای معنوی و غیره – است.
به عنوان مثال، یک شرکت که اسباببازی تولید میکند ارزش داراییهای شرکت میتواند بهطور بالقوه از میزان کسبوکار تولید اسباببازی بیشتر باشد. سرمایهگذاران ممکن است این را نادیده بگیرند. قیمت سهام، منعکس کننده ارزش اساسی داراییهای شرکت اسباببازی در دفاتر نخواهد بود.
جریان نقدی آزاد ( Free cash flow):
بسیاری از سرمایهگذاران تأکید کمی بر سود گزارش شده دارند. در حالی که بیشترین توجه آنها به جریان نقدی آزاد است. جریان نقدی آزاد، مقداری از نقدینگی است که بعد از تمامی مخارج تولیدشده توسط کسبوکار به دست میآید.
سهمی که با قیمت پایین به دلیل درآمد گزارش شده پایینتر عرضه میشود میتواند گزینه خوبی در راستای جریان نقدی باشد. به این ترتیب میتوانید متوجه شوید که چطور دو شرکت یکسان از نظر نقدینگی، با هم متفاوت هستند.
قدم اول شناسایی سهام ارزشمند بورس : ایجاد فکر و ایده
هدف: شناسایی بیش از ۳۰ شرکت برای آنالیز بیشتر
یافتن سهم برای آنالیز کردن موضوعی است که بسیاری از سرمایه گذاران با آن درگیر هستند در حالی که کار سختی نیست. اینترنت اطلاعات زیادی در مورد بورس و لیست سهام موجود در بازار بورس را در اختیار ما قرار میدهد.
علاوه بر این، میتوان از ابزارهای پیشنهادی اینترنت برای فیلتر کردن اطلاعات اضافی استفاده کرد. استفاده از غربالگر آنلاین و رایگان سهم، راه حلی برای پیدا کردن ایدههای سهم است، زیرا این اجازه را به شما میدهد تا یک انتخاب منطقی، مستقل و بدون تأثیرپذیری از عقاید و احساسات دیگران داشته باشید.
به یاد داشته باشید، پیدا کردن یک سهام ارزشمند ، آن هم زمانی که وضعیت مالی یک شرکت دچار بحران است با محاسبهای ساده امکانپذیر نخواهد بود. بنابراین، در قدم اول باید تعیین کنید چه زمانی یک سهم را نامناسب در نظر بگیرید و چه زمانی آن را یک موقعیت عالی به حساب آورید.
شاخصهایی که همواره در این مرحله استفاده میشوند عبارتند از:
- بازده حقوق صاحبان سهام: چنانچه بازده حقوق صاحبان سهام بیشتر از ۱۵ درصد باشد، نشان دهنده سوددهی بالا و پتانسیل رقابتی است.
- نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام کمتر از نیم باشد. این امر نشان دهنده این است که شرکت برای تأمین رشد خود به سرمایه خارجی نیازی ندارد.
- نسبت جاری بیشتر از ۲ باشد. آن شاخص اطمینان میدهد که شرکت قادر به پرداخت بدهیهای کوتاه مدت خود است.
فیلتر کردن «P/E» کار مشکلی است٬ زیرا این نسبت در هر صنعت متفاوت است و تکیه کردن بر این نسبت به صورت بالقوه ایدههای سرمایه گذاری درست را رد میکند. مهمتر از آن «P/E» اطلاعات چندانی در مورد اینکه آیا یک شرکت با توجه به ارزش ذاتی آن کم ارزش شده یا نه، نمیدهد. به دلایل مشابه، فیلتر کردن نرخ رشد «EPS» پشنهاد نمیشود.
زیرا یک شرکت با رشد صفر درصد و قیمت مناسب، خرید جالبی میتواند باشد. در بعضی از مواقع بازده نقدی ناشی از تقسیم سود بیشتر از ۱ درصد میتواند معیار خوبی برای افرادی که تمایل به تقسیم درآمد دائمی سود دارند، باشند.
شاخص دیگری که برای فیلتر کردن مناسب است میزان سرمایه در بازار یا «مارکت کَپ» کمتر از یک میلیارد دلار است. زیرا کمپانیهای کوچک توسط تحلیلگران کمتری دنبال میشوند و بنابراین احتمال بیشتری دارد تا به اشتباه قیمت گذاری شوند. این نظریه توسط همکاران «Ibboston» با توجه به برتری سرمایه گذاری در سهام شرکتهای کوچک در بازار نسبت به سرمایه گذاری در شرکتهای بزرگ در طول قرون گذشته، تأیید شده است.
هنگامی که شاخصها مشخص شدند، از یک غربالگر آنلاین و رایگان استفاده کرده و سعی کنید تقریبا ۳۰ ایده از آنها پیدا کنید.
- Google finance یک غربالگر کاملاً رایگان است که رابطی برای جدا کردن خوب از بد دارد.
- Yahoo finance یاهو دو غربالگر بنیادی و جاوای پیشرفته را عرضه میکند که هر دو رایگان هستند.
- com غربالگرهای این مجموعه، منحصر به فردی هستند. زیرا براساس پیشبینی اعضای انجمن CAPS غربال را انجام میدهند.
- FINVIZ یک غربالگر سهم محبوب که به نظر میرسد تمام ویژگیهای مورد نیاز را عرضه میکند.
- CNBC به شما این امکان را میدهد که برآوردهای تحلیل گران و نسبتهای مالی مانند گردش داراییها و نسبت آنی را ترکیب کنید.
جایگزینها: استفاده از غربالگرهای رایگان تنها راه شناسایی سهم نیست. در اینجا سه روش جایگزین که میتوانید از آنها استفاده کنید مطرح میشوند:
- ایدههای جدید را که توسط «old school value» مطرح شدهاند دریافت کنید.
- «Gurus focus» را چک کنید تا خریدهای سرمایه داران محبوبتان را دنبال کنید. همچنین غربالگرهای منحصر به فردی را معرفی میکند.
- در یک خبرنامه سرمایه گذاری پولی مانند «AAII» یا «the motley fool» اشتراک بگیرید. با این حال کورکورانه به هرچه دیگران پیشنهاد میکنند عمل نکنید و همیشه وظایف خود را متعهدانه انجام دهید.
قدم دوم: یک لیست کوتاه تهیه کنید
هدف: ایدههای خود را از ۳۰ به ۳ کمپانی کاهش دهید
اگر ۳۰ هدف خود را انتخاب کردهاید به این معنی است که اکثر ایدههای نامناسب را فیلتر کردهاید. حال زمان آن رسیده که سهمها را بررسی کرده تا بهترین گزینه را انتخاب کنیم. شما در قدم اول یک ارزیابی ساده را اجرا کردید. اکنون برای رسیدن به سهم بهتر باید عمیقتر فکر کنید. با آنالیز کردن نامه «وارن بافت» به سهامداران «Berkshire» میتوانیم متوجه معیارهای مورد نظر او برای یک سهم مناسب شویم.
- تداوم سوددهی بالا: سود خالص بالا و رو به افزایش میتواند نشانه خوبی برای کارایی یک شرکت در آینده و توانایی آن برای افزایش قیمت باشد. این معیار باید به عنوان یک ارزش، مدام افزایش یابد. همچنین باید از تولید جریان نقدی مناسب «FCF» توسط شرکت اطمینان حاصل کنید. اگر یک شرکت بتواند سود خالص را اعلام کند اما توانایی تولید «FCF» را نداشته باشد، وجود تغییرات و دستکاری در میزان درآمد را نشان میدهد.
- سطوح بدهی پایین: مقدار زیاد بدهی منجر به ریسک نرخ بهره و افزایش «ROI» به میزان قابل توجهی میشود. در هنگام کاهش فروش یا نوسان نرخ بهره، شرکتهایی که بدهی سنگینی دارند با مشکلات بیشتری مواجه میشوند. نسبت بدهی بلند مدت به حقوق صاحبان سهام کمتر از نیم، همانند نسبت جاری بیش از ۲ مدنظر است.
- مزیت رقابتی پایدار: در اینجا آنالیزها فراتر از اعداد و نسبتهای مالی قرار میگیرند. تجارتها با سودآوری بالا، رقیبان را جذب میکنند و هنگامی که رقابت افزایش مییابد سوددهی کاهش پیدا میکند؛ به جز مواردی که کمپانی دارای یک مزیت رقابتی پایدار باشد. این مزیت رقابتی شامل مواردی میشود که نمیتوان آنها را به آسانی کپی کرد مانند ثبت اختراع، اثرات قفل گذاری، مقیاس و مقادیر شبکه. به دنبال این علائم مهم باشید.
- مدیریت صحیح، لایق و صادقانه: مدیریت جامع، نقشی کلیدی در موفقیت کسب وکار بازی میکند؛ بنابراین همواره نام مدیران هر مجموعه را در گوگل جستجو کنید تا سوابق آنها را بیابید. همچنین کلماتی مانند رسوایی و تقلب را در فهرست جست و جوی خود وارد کنید تا ببینید در چه مسائلی دخیل بودهاند. همین کار را برای شرکت نیز انجام دهید.
- همچنین استراتژیهای تخصیص سرمایه شرکت را آنالیز کنید. از قانون زیر استفاده کنید: یک شرکت با بازده ثابت و پتانسیل بالقوه رشد باید بخش عظیمی از درآمد خودش را دوباره در شرکت سرمایه گذاری کند، اگر شرکت سود سهام را بپردازد یا سهام را بخرد برای دیگر سهامداران بهتر است. هرچند خرید سهام، تنها زمانی باید انجام شود که میزان خرید سهام به طور قابل توجهی پایینتر از ارزش ذاتی شرکت باشد.
- انجام تجارتی که آن را درک میکنید: بافت، مطرح کرده است که او و شریکش به تجارتی روی آوردهاند که آن را درک میکردند. شما نیز بهتر است همین کار را انجام دهید. آیا احتمال کمی وجود دارد که وضعیت بازار توسط شرکتهای پیچیده بهتر شود؟ نه همیشه. با این حال، دلیل اجتناب از این گونه شرکتها این است که هر چه کسب و کار پیچیدهتر باشد پیدا کردن طرح و نظر منطقی در مورد عملکرد آینده آن سختتر است. بنابراین با افرادی که با مدل تجاری قابل فهم شما کار میکنند آشنا شوید.
آنالیز کردن هرکدام از ۳۰ شرکتی که در لیست شما وجود دارد، طبق معیارهایی که در بالا مطرح شده است، کار زیادی میبرد اما شما را قادر میسازد تا بهترین موقعیت سرمایه گذاری با بیشترین احتمال بازدهی در بازار را شناسایی کنید.
قدم سوم: تخمین ارزش ذاتی
هدف: در این مرحه سعی در پیدا کردن موقعیتهای ارزشمند موجود در بین موقعیتهای شناخته شده داشته باشید
اکنون که چندین شرکت فوقالعاده را در لیست خود دارید، باید گام نهایی را برداشته و برای پیدا کردن بهترین قیمت، آنها را بررسی کنید. قیمت مناسب، قیمتی است که به شما حاشیه امنی میدهد.
به طوری که احتمال ریسک را به حداقل میرساند؛ حتی اگر عملکرد شرکت آنگونه که انتظار میرفته نباشد. مثلا، تنها زمانی خرید را در نظر بگیرید که قیمت فعلی سهام ۲۵ تا ۵۰ درصد کمتر از ارزش ذاتی سهام باشد. به این ترتیب، خطر ریسک کاهش مییابد، زیرا سهم ارزان بوده است. در حالی که همزمان احتمال افزایش بازدهی وجود دارد. قیمت پایین خرید برای موفق شدن بسیار مهم است.
راه های محاسبه ارزش ذاتی:
- قیمت و درآمد چندگانه: در این روش یک قیمت هدف ۵ ساله براساس یک ارزیابی منطقی و «P/E» محاسبه میشود و سپس با محاسبه «NPV» ارزش ذاتی محاسبه میشود.
- جریان نقدی تنزیل شده: محاسبه ارزش ذاتی براساس جریان نقدی که میتواند در طول عمر باقیمانده از یک کسب و کار خارج شود.
- ارزیابی بازدهی حقوق صاحبان سهام: این روش که آخرین روش است از راههای سودآوری وارن بافت است.
از مدلهای محاسباتی ذکر شده برای تخمین ارزش ذاتی یک کمپانی استفاده کنید. آخرین قدم این است که ارزشهای محاسبه شده توسط خودتان را با قیمت خرید و فروش سهم مقایسه کنید. آیا قیمت خیلی پایینتر از ارزش ذاتی تخمین زده شده است؟ به ندرت اتفاق میافتد که شرکتی تمام ویژگیهای مورد نظر ما را در دو قدم اول داشته باشد.
در این نقطه، آنالیزهایتان را چک کرده و اعداد را بررسی کنید. اگر تنها در مورد یک کمپانی بسیار ارزشمند مطمئن هستید، زمان اقدام فرا رسیده است. همچنین اگر بتوانید در یک سال، چنین موقعیتهایی را به دست آورید بسیار خوشبخت خواهید بود.
اگر بیشتر از یک بار چنین موقعیتهایی را به دست آوردید یا بورس دچار مشکل شده یا معیارهای شما برای فیلتر کردن دقیق نبوده است. اگر در این مرحله، قیمتها مناسب نبود، این دستهها را به چک لیست خود اضافه کنید و تا زمانی که یک موقعیت و قیمت مناسب ارائه میشود آن را تحت نظر داشته باشید.